Ismail Gasprinsky: Kev Sau Txog Tus Kheej, Kev Muaj Tswv Yim, Kev Ua Haujlwm, Tus Kheej Lub Neej

Cov txheej txheem:

Ismail Gasprinsky: Kev Sau Txog Tus Kheej, Kev Muaj Tswv Yim, Kev Ua Haujlwm, Tus Kheej Lub Neej
Ismail Gasprinsky: Kev Sau Txog Tus Kheej, Kev Muaj Tswv Yim, Kev Ua Haujlwm, Tus Kheej Lub Neej

Video: Ismail Gasprinsky: Kev Sau Txog Tus Kheej, Kev Muaj Tswv Yim, Kev Ua Haujlwm, Tus Kheej Lub Neej

Video: Ismail Gasprinsky: Kev Sau Txog Tus Kheej, Kev Muaj Tswv Yim, Kev Ua Haujlwm, Tus Kheej Lub Neej
Video: Gaspirali Ismail Bey school Children's day,April 2013 2024, Lub peb hlis ntuj
Anonim

Ismail Gasprinsky (Gaspirali) - Crimean Tatar qhia ntawv, kev txawj ntse, kws sau ntawv thiab kev tshaj tawm. Nws tau txais lub koob meej thiab kev lees paub ntawm txhua tus neeg Muslim ntawm Lavxias teb sab. Yog ib tus tsim ntawm Pan-Turkism thiab Jedidism

Ismail Gasprinsky: kev sau txog tus kheej, kev muaj tswv yim, kev ua haujlwm, tus kheej lub neej
Ismail Gasprinsky: kev sau txog tus kheej, kev muaj tswv yim, kev ua haujlwm, tus kheej lub neej

Ib qho ntawm cov nuj nqis nto moo tshaj plaws hauv Turkic ntiaj teb yog Ismail Gasprinsky. Nws tau qhov txawv los ntawm qhov kev xav zoo thiab tshiab ntawm kev xav, lub siab ntse thiab lub zog zoo. Tus txiv neej no tau dhau los ua ib lub cim ntawm kev ua dua tshiab hauv ntiaj teb Turkic.

Txoj kev mus rau txoj haujlwm

Kev paub keeb kwm ntawm daim duab yav tom ntej tau pib thaum xyoo 1851. Tus menyuam tau yug rau lub Peb Hlis 8 (20) hauv lub zos Crimean ntawm Avdzhykoy hauv tsev neeg ntawm Mustafa thiab Fatima-Sultan. Niam tsa thiab qhia nws cov me tub thaum yau. Tus tub uas loj hlob raug xa mus kawm ntawm mekteb. Leej txiv txiav txim siab txais tus txais rau tus txiv neej chav kis las ntawm Simferopol.

Ob peb xyoos tom qab, Ismail tau mus rau hauv lub tsev kawm ntawv tub rog nyob rau hauv Voronezh, los ntawm qhov chaw nws tsiv mus rau hauv lub nroog thib ob tub rog hauv chav ntaus kis las. Tus tub hluas nyob hauv tsev neeg ntawm Katkov, tus kws sau ntawv ntawm "Lav Xias Bulletin" thiab "Moskovs Serge Vesti". Gasprinsky tau ntsib tus kws sau ntawv Turgenev, tau txais cov kev txawj ntse ntawm cov neeg sau xov xwm thiab tau xav paub txog kev txawj ntse.

Ismail cov tub rog txoj haujlwm tsis rov hais dua. Nws tawm hauv nws txoj kev tshawb fawb, txiav txim siab los koom kev pabcuam hauv cov neeg Tatar. Rov qab mus rau qhov kis las ntawm Simferopol, qhov twg, tom qab kev kuaj mob, nws tau txais cov npe ntawm tus kws qhia ntawv ntawm Lavxias ntawm thawj lub tsev kawm txuj ci hauv nroog. Thaum xub thawj zoo li tus tub hluas ntawd nrhiav tau nws txoj hauj lwm.

Ismail Gasprinsky: kev sau txog tus kheej, kev muaj tswv yim, kev ua haujlwm, tus kheej lub neej
Ismail Gasprinsky: kev sau txog tus kheej, kev muaj tswv yim, kev ua haujlwm, tus kheej lub neej

Gasprinsky coj txoj haujlwm nrog txhua yam nws txaus siab. Txawm li cas los, xyoo 1971 nws mus rau Paris. Tus txiv neej hluas pib ua haujlwm nyob hauv Ashet lub koom haum ua tus txhais lus. Ismail tau mob siab rau kev coj noj coj ua thiab Fabkis kev coj noj coj ua, koom kev qhuab qhia ntawm Sorbonne, dhau los ua Turgenev tus tuav ntawv ntiag tug. Xyoo 1874 Ismail Bey tau mus rau Istanbul. Nws pib txhim kho nws lus Turkish, kawm kev coj noj coj ua ntawm lub teb chaws, tau txaus siab rau kev kawm txuj ci siab.

Pib ntawm kev ua haujlwm

Xyoo 1876 Gasprinsky rov qab mus Crimea. Nws pib ua haujlwm ua xibfwb. Txij lub Peb Hlis 1878, tus xib hwb hluas tau los ua tus ntuav ntawm lub nroog duma hauv Bakhchisalar. Thaum lub Kaum Ib Hlis tas nws tau raug xaiv los ua tus lwm tus kav nroog. Thaum ntxov Lub Peb Hlis 1879 Gasprinsky tau dhau los ua lub taub hau ntawm lub nroog. Nyob hauv nws, ib lub tsev kho mob rau cov neeg zoo tib yam qhib hauv Bakhchisarai, thawj lub teeb moos soos tau raug teeb, pob nyiaj siv ntawm lub nroog tau nce siab pom.

Ismail bey tuav lub luag haujlwm ntawm lub taub hau kom txog rau lub Peb Hlis 5, 1884. Tom qab ntawd nws rov qab mus rau hauv ntau cov kab lis kev cai nyiam thiab kev kawm paub. Tus txiv neej hluas tau txiav txim siab tshaj tawm nws tus kheej cov ntawv xov xwm. Nws paub lub tswv yim.

Ismail Gasprinsky: kev sau txog tus kheej, kev muaj tswv yim, kev ua haujlwm, tus kheej lub neej
Ismail Gasprinsky: kev sau txog tus kheej, kev muaj tswv yim, kev ua haujlwm, tus kheej lub neej

Xyoo 1883, Terdzhiman (Txhais Lus) pib tshwm. Tsis ntev ntawv tshaj tawm tau nce nrov tsis dhau li ntawm Turkic cov pej xeem ntawm lub zog. Tau ntev, cov ntawv xov xwm tsuas yog sau ntawv nyob rau hauv Lavxias hauv lus Turkic.

Thaum pib ntawm lub xyoo pua xeem, Tus Neeg Txhais Lus tau dhau los ua cov ntawv xov xwm ntiaj teb Muslim qub tshaj plaws. Cov ntawv tshaj tawm raug kaw xyoo 1918. Tus neeg pom kev rau nws tus kheej tsis txawm xav tias nws cov ntawv tshaj tawm tau nrov heev nyob txawv teb chaws. Los ntawm 1886 kev tshaj tawm ntawm kev tshaj tawm kev tshaj tawm "Ntawv Tshaj Tawm Ntawv" pib. Thawj Crimean Turkic cov ntawv xov xwm "Alemi Nisvan", hais rau cov poj niam, tshwm sim thaum kawg ntawm xyoo 1905. Nws cov ntawv xov xwm yog tus ntxhais ntawm Ismail bey Shafik.

Kev tshaj tawm thiab kev kawm txuj ci

Xyoo 1906 Gasprinsky luam tawm thawj phau ntawv dab neeg phau ntawv "Ha-ha-ha" hauv nws hom lus, tau tsim tsa ib lub limtiam "Millet". Tim lyiv teb chaws, xyoo 1907-1908, cov ntawv xov xwm "Al Nahda" tau luam tawm nyob rau hauv Arabic. Cov duab zoo tshaj ntawm Crimean Tatar kab lis kev cai los ua tus neeg ua haujlwm ntawm lub tsev tshaj tawm. Txog nws lub sijhawm xyoo 1908, ib qhov tshwj xeeb hu ua tom qab Gasprinsky tau tsim.

Ismail Bey tau tsim thiab tsim cov txheej txheem kev qhia ntawv hu ua Jadidism. Nws muaj kev cuam tshuam tus qauv thiab kev coj ua lub ntsiab lus tseem ceeb ntawm thawj kev kawm hauv cov teb chaws Muslim. Gasprinsky tau tsim cov hauv paus rau kev hloov pauv ntawm cov txheej txheem kev lees paub ntawm kev lees paub ntawm tus kheej. Cov hauv paus ntsiab lus ntawm cov neeg qhia yog los ntawm kev vam meej ntawm kev nthuav dav hauv lub neej thiab kev lees paub kev lees paub.

Ismail Gasprinsky: kev sau txog tus kheej, kev muaj tswv yim, kev ua haujlwm, tus kheej lub neej
Ismail Gasprinsky: kev sau txog tus kheej, kev muaj tswv yim, kev ua haujlwm, tus kheej lub neej

Phau ntawv tshiab tau muab luam tawm. Qhov nrov tshaj plaws yog phau ntawv qhia "Cov Xib Fwb Cov Menyuam". Xyoo 1887 Gaprinsky tau suav nrog hauv pawg thawj coj saib xyuas ntawm Tavrida. Gasprinsky tau dhau los ua ib tus neeg tsim ntawm tagnrho-Lavxias Kev Lag Luam Tso Cai ntawm Cov Neeg Ua Luam Ntawv. Ismail Bey npaj siab rau lub koom haum ntawm "Cov Chaw Kuaj Qiv Ntawv".

Tus kheej lub neej

Gasprinsky tau sau ntau phau ntawv. Qhov tshwm sim ntawm nws kev ua haujlwm yog qhov tshiab "Fabkis Cov Tsiaj Ntawv" nrog zaj dab neeg utopian "Dar ul Rahat Muslims" hauv nws cov lus. Ismail Bey kuj tau tsim zaj dab neeg "Arslan Kyz", lub voj voog ntawm cov dab neeg luv luv "Lub Roob ntawm Sab Hnub Tuaj", tau sau zaj dab neeg "Neeg Asmeskas Cov Ntawv Sau - Cov Av ntawm Amazons", nrog rau cov ntawv sau "Lavxias Islam. Kev xav, sau ntawv thiab kev soj ntsuam ntawm cov neeg Muslim”,“Lavxias-Sab Hnub Tuaj Pom Zoo. Kev xav, sau ntawv thiab cov kev xav”. Tus kws qhia ntawv tau npaj thiab tsim dua yam tshiab ntawm Turkic kev sau ntawv xov xwm thiab ntaub ntawv.

Ismail bey tau sib yuav ob zaug. Semur-khanym tau los ua nws tus poj niam thawj zaug xyoo 18976. Ib tug menyuam yaus nyob hauv tsev neeg, tus ntxhais ntawm Hatice. Lub union tau luv-nyob. Raug qhuas Artist ntawm Autonomous Republic of Crimea Edie Ablaeva yog tus poj koob yawm ntxwv ntawm cov kws qhia ntawv.

Bibi-Zukhra Akchurina tau los ua Gasprinsky tus poj niam thib ob hauv 1882. Nws kuj tseem yog tus khub tseeb tiag ntawm nws tus txiv thiab nws tus pab cuam. Thaum lub kaum xyoo ntawm cov ntawv xov xwm "Txhais Lus" hauv Bakhchisarai xyoo 1893 nws tau muab tsub rau lub npe tsis raws cai ntawm Niam ntawm lub Tebchaws. Nkawm niam txiv tsa tsib cov me nyuam, peb cov tub thiab ob tug ntxhais.

Ismail Gasprinsky: kev sau txog tus kheej, kev muaj tswv yim, kev ua haujlwm, tus kheej lub neej
Ismail Gasprinsky: kev sau txog tus kheej, kev muaj tswv yim, kev ua haujlwm, tus kheej lub neej

Ismail Bey tau tas sim neej xyoo 1914. Nws tau tag sim neej rau lub Cuaj Hlis 11. Ib qho ntawm cov microdist District, txoj hauv kev hauv ntau lub nroog ntawm lub tebchaws thiab hauv lub zos Sovetsky, lub tsev qiv ntawv ntawm Simferopol, thiab Yevpatoria cov menyuam yaus ncaws pob muaj npe tom qab nws. Cov Monuments tau teeb tsa rau tus kws qhia ntawv. Muaj ib lub tsev-Lub Tsev khaws puav pheej muaj npe tom qab nws hauv Bakhchisarai.

Pom zoo: